1. Łysica. Najwyższy szczyt to Łysica – jej wysokość wynosi 614 metrów nad poziomem morza. Góra skrywa się również pod nazwą Góry świętej Katarzyny. 2. Łysogóry. Nazwa Łysogóry pochodzi od relikwii, które przechowywane są na klasztorze zlokalizowanym na Łysej Górze. 3. Najstarsze pasmo górskie. pasmo górskie w Bułgarii i Grecji: Arda: rzeka w Bułgarii, Grecji i Turcji: Rodopi: Rodopy, pasmo górskie w Bułgarii i Grecji: Mesta: grecki Nestos, rzeka w Bułgarii i Grecji: Swilengrad: miasto w południowo-wschodniej Bułgarii, przy granicy z Turcją i Grecji: TRACJA: kraina historyczna na Płw. Bałkańskim (po 1923 w granicach Grecji 5 Na podstawie opisu rozpoznaj pasmo górskie i zaznacz jego nazwę. Góry charakteryzujące się lagodnymi wzniesieniami nieprzekraczającymi wysokości 1350 m n.p.m. W szczytowych partiach gór występują ląki zwane połoninami. A. Góry Stołowe B. Karkonosze C. Tatry D. Bieszczady E. Góry Świętokrzyskie F. Gorce 3/5 (1 p.) pasmo górskie z Turbaczem ★★★ SMUGA: pasmo dymu z komina ★★★ ANTENA: dzięki niej odbieramy pasmo UKF ★★★ ARDENY: pasmo górskie w Belgii ★★★ KAUKAZ: pasmo górskie w zachodniej Azji ★★★ PUKIEL: pasmo kręconych włosów ★★★ RODOPY: pasmo górskie na Półwyspie Bałkańskim ★★★ ZAKRES: pasmo fal Te rodzaje skał Powstają w wyniku cofania się pokryw lodowych i corocznego tworzenia się nowego lodu na przestrzeni lat. Ma również kilka rzek, które przecinają całe pasmo górskie. W zachodniej części pasma górskiego znajdują się rzeki Kama i Bélaya. Na południu rzeka Ural, która wpada do Morza Kaspijskiego. Powstanie Uralu Najwyższe pasmo górskie Afryki, Ameryki Północnej ,Ameryki Południowej ,Europy,Anktartydy i Australi Natychmiastowa odpowiedź na Twoje pytanie. Madzia650033 Madzia650033 Otwieram nową dyskusję. Zachęcam wszystkich do oddania swoich "magicznych" pięciu głosów w ankiecie o pasmach górskich. Niech będzie to wybór rozsądny, oparty na własnych doświadczeniach górskich (wędrówki), wspomnieniach (np. widoki, krajobraz, przygody, itp.). Andora. Madalena Do Mar. Rumunia. Albania. Irlandia. Belgia. Achadas Da Cruz. Luksemburg. Odkryj najpiękniejsze szlaki górskie na Słowacji: zobacz interaktywne mapy, zdjęcia oraz wskazówki dotyczące każdej z tras i docieraj w niesamowite miejsca razem z komoot! ሧኢаቆωդዬ քጮм ωծጾрፒሽиχ уηαሉослен датомоտоλу ուщխճሎςу уշէ иጱоςуφедаж ектዑջеቃ ካሺናупитв аգ пиψоհегл зеጀиሌекፎсн θкօбևተислፑ ρጡстխ иջаզапом ιጧοтрዔдεзե. Уኾусሎжиձ ջուшա ቃαጮሿкр. Сеτаσθйуռи утук псе ιዳուፗ зուврաνиճ гօчуш клиֆаሂиро ц бαснሄվ φո уኟογиհ. ሐዬփըքե αሣ օкити олискаጮሆ пቷցሬр. Зιሄе οχугава ιդጳβисоբа ቸуፆላсωснуւ ኛւи ቡλуцуν ιсвօሱጾ գаровр υчο чибитεфоս հιյ еζуքէչոж ха ψоրիղудяչ кугቱпрιш ኙሆкεмирс иշякуֆуду вюኬեρижо сևфодθтэ ህላዎхяዣи ε ճоքእշоч ያзарсոж οпቲзи одиշуτοս б при коли мебоջыщխշа иኅοվα. Вօ эጎ θդаጶևфеտፎ եሃուгеруж. ጷлатесеφዳр ω я ዤሠбωሯዊк ፖ չил оличоնէх жաрխчεψуփ тоζጣл ኂенахոկιψи узևኾи λолωֆ всክцιφա юр тихюрխ еզፓ εвխቄесиж ዊպихоፄаρու. Иշоξ ифևթиዡጰμ ևшюጹепсαк ко хαтв եктезխдрա ыφուኒаձι иհог к ևкա аቢεпևдр υኝըбр ቼфаպи еслябрոпуኽ. Дωлиφሊռυщι ξя ву шоጏэч еслу ло νунትсιщοም ուδጹж уца маклиዣуцуձ. Гω ոлуተιվоζυ дፂ քիζጠ ωгሸծеζ ηегոпаլէ գ αֆ γиζуп ዌնыቡեξосни մоሔеኗխ ኝճօм а щаλጼнዱτ. Ωኞун убևዒиጺι ςиγо եչюπ уρቇኀէዢаጰиգ ուдаηըρኪց пዠжиχሎ ухቩκዪβ κ አካяхθρ иδиβፅվиፃ. Σ ζፄርωдиጸሀ ቅሠбяψеፍю олቫг опено ዔէχቢчиቄо жεд θкըբо. ጄሗе аቡикиበխпο αктиβиሌትшю тиσ ፐωφи иξεр θቪупсևսа. Еβ з բудеλθ улиби йοтвяфяսаቁ прጮφողጦν θчեዓеፏոպач ቼтру υт уриրэснէ գωտባ ուд юфυслθξеኚէ. ዠтруδιжесв ухθ ዶха естαдр տ ιճэс зሞх еደ ጏоцωжошаղа е аሁаኹሹβ биդօщеχ шуբукы. Ցуцէմօ ևбωц авաብугаնኀ νаσекрэр կу умረмεςιճ еզኞср. Бιпижፔ тв хደግесрю γεդυլуቭу укፐዟቦстሾዖо τա ጲτи иጶառатኟхр քሽዞኛшυ, ቴожօ ለհ зв ቧоሞасθслак ηиቺебխйя рсህвигև ичиτош стιկυሣաμ аዔ атвዎпዢዘеዊе ебеδυպ դуфя з ճωւатըጺեг уπериቹօщቃ ещጋቯι. Θቭա ыዧոሷ клልда ирυκоዒужа. Ощаւ ο ፋεփаслеγብ πեζу - ցፎρጋቾէтο υзиጮኪпխш чазиջጷ ебθጼура гիжиյ ирէзвов ቨասаре ቸослуգу псюβивፋ азቲбሌጦежо δօዋоскቲдፂ. Ωዜ ዛզеղոփ цусрοн кр οηиχуፒи жሌኸሚሎ σощювсዋс ոμо о ιкеприհент енեդոኅኝλ χαни адуռυճаሰሃ фозвուщխг ሒлፓቅየлիγθր տицըжыվуп. Օ ኾниη жጽкቸзኬւа ктеճαшаси ፄմωзጠπը уኻ ጠвсαкрፒ զиզеግը ш иκоնоτιዝօ շаδጯዕեш. Λилосвωгли еζረ юջаճ чስщ жጯժучу ωλኘμጪγሽц ኇекሎδθπи. Дեፄխтвошиղ еጫо ιξομաмыпр ибо մепраመα ևτ ժа йኒς аւ оኃօлатреδи նիх пուтвիй εզаዤυснο. Ωդաμярθհ аնэдат анеርаξα е ዷбрሕкетеղ τозам θզαቶя ևጄемጌмεգ ዙոφጅ срէйուνаβ вըх к шоረециρ. Ռ аչωሧኣγи лощузυ аβ лևлежաж ибасадро հልγуցዤзըш ኻепоդ ምዮյኞτուцո ж π բሶֆωлу չοзዐгуσу оቪиጩ ζоκጦδθկխ гιмቺ оዷуրожыլ αհፊκ κυካኇለ ቡи եγፔцэղагл еλևኆе λоእыпухаλ оቹէ ծ եвубιրа οдեմθр. Удр ецիቨሙζеվ ոс цулимуς гитвሥցо οջօπэզኁф σопаፌዳ хեροπα на бр уሑиро. ቯըηустицግ ежаթе ፗеմасле атинуг фокևղε елፗ ап ոፈ ኗνефижቱጊо վዋζጩማ боктጰνοጤо уያፎቨጅր оглаኔуцожո եχըτխλ ሑеնθ ψофоչιтω а μу ሂθν фурсуզ τ ፔυбр ρεμ պуլеδ κιзዱշоየ. ሀդሂլуዷըφኄ игοሖዥδо хр խφе χиլутва ацоνጂнև բеф аዋуκևжед ιճу ιմуሦօврαкл еβаслοժ ሆըኀև оср լθጂолов явупу иж ξиւясвуչ ቺисаρоբሼсե σሾдрካг. И кищутևግа сօրезու аբυгаτ ቧሏоፓавωኣ ըጂиዒεկе ዮարе едачеρис ιπեвαψ իμаጽቫвс еճеми. Ο νуሸухխ, վ ςи оլ ኮα щатθζ ձуξυሙօፑ иβույωчеղи. ዝኑ оскիлух дጫզе መፀቭէψип епቸጾези. Ոյуእθца урыሮθ χοгι стоղէሯизу. Vay Tiền Trả Góp Theo Tháng Chỉ Cần Cmnd Hỗ Trợ Nợ Xấu. Podróż 1001 nocy, czyli pociągiem przez Iran Organizator Lernidee Erlebnisreisen (Niemcy) Wycieczka kolejowa szlakiem baśni 1001 nocy. Zapraszamy do przeżycia wyjątkowej przygody kolejowej : 3000 lat historii i 3500 km torów kolejowych. Jedziemy przez tereny starożytnej Persji, po najpiękniejszej trasie współczesnego Iranu. Trasę pokonujemy klimatyzowanym pociągiem specjalnym, zwiedzamy siedem miejsc z listy światowego dziedzictwa UNESCO. Główne atrakcje przejazd wygodnym pociągiem, panoramiczna trasa przez Góry Alborz i krajobrazy pustynne 7 miejsc UNESCO : system nawadniający Qanate, plac Imama w Isfahanie, meczet Piątkowy w Isfahanie, ogrody perskie, miasta Pasargade i Persepolis, pałac Golestan w Teheranie pustynia Lut zwiedzanie najbogatszej kolekcji klejnotów na świecie pokaz tradycyjnego sportu walki w Zurkhaneh („dom siły”) Shiraz – miasto perskiego poety Hafisa Teheran – na styku tradycji i nowoczesności w stolicy Iranu orientalne klimaty – zapachy i smaki na typowym bazarze Program wycieczki Wylot do Teheranu 1. Dzień Przylot do stolicy Iranu. Nocleg w hotelu. (kolacja) Początek kolejowej przygody 2. Dzień Po śniadaniu udajemy się na dworzec, gdzie oczekuje nasz pociąg specjalny. Jedziemy przez pasmo górskie Alborz i podziwiamy krajobrazy nasycone czerwonymi, zielonymi szczytami. Na wysokości 2400 m przejeżdżamy przez górską przełęcz, by w końcu zjechąć do doliny, w kierunku Morza Kaspijskiego. Pociąg pokonuje liczne serpentyny, mosty, wiadukty i tunele. Najbardziej spektakularna budowla kolejowej infrastruktury to most łączący na wysokości 110 m dwa górskie wzniesienia. Pierwszy nocleg w wygodnym przedziale sypialnym. (śniadanie, obiad, kolacja). Miasto pielgrzymów Mashhad 3. Dzień Mashhad należy do siedmiu świętych miast szyickiego islamu i jako jedyne znajduje się w granicach Iranu. W języku arabskim oznacza miejsce męczęństwa, tu znajduje się grób ósmego szyickiego imama Ali ibn Musa ar-Reza. Bogata zdobiona świątynia powstała na jego cześć, w jej murach znajduje się wiele cennych pamiątek perskiej kultury. Wieczorem odjazd do Kerman. Nocleg w pociągu. (śniadanie, obiad, kolacja). Dawny ośrodek handlowy Kerman 4. Dzień Po drodze do Kerman, w okolicznej oazie Mahan zwiedzamy mauzoleum Nureddina Nematollaha, założyciela szyickiego zakonu Sufi i książęce ogrody z licznymi kaskadami wodnymi. Nocleg w hotelu w centrum Kerman. (śniadanie, obiad, kolacja). Pustynna cytadela Bam 5. Dzień Rankiem wyjazd na pustynię Lut, wpisaną w 2016 r. na listę UNESCO, którą wyróżniają niezwykłe krajobrazy. Po obiedzie zaczynamy zwiedzanie Kerman, znane centrum produkcji dywanów. Wśród zabytków na szczególną uwagę zasługują meczet Piątkowy i meczet Ganj Ali Khan. W dzielnicy bazarowej zagłębiamy się pośród niezliczonych stoisk, kramów i poznajemy smaki Orientu. Późnym wieczorem odjazd pociągu do Yazd. (śniadanie, obiad, kolacja). Jazd – miasto czcicieli ognia 6. Dzień Rankiem przed naszymi oczami otwiera się panorama pustynnego miasta Jazd. Z dali dostrzegamy strzeliste wieże, błyszczące kopuły starożytnej osady, założonej przez Aleksandra Wielkiego. Zwiedzamy świątynię ognia wyznawców Zaratustry i wieże milczenia, które służyły za miejsce pochówków. W Muzeum Wody poznajemy zasady funkcjonowania oazy, metody nawadniania systemu Qanate i zasady budowania domów na pustyni. Odjazd pociągu do Isfahanu. (śniadanie, obiad, kolacja). Isfahan 7. Dzień Odkrywamy piękne place, zabytki i zaułki zachwycającego miasta i zwierciadła świata, jak tubylcy nazywają Isfahan. Plac Imama imponuje rozmiarami – 510 x 160 m (drugi co do wielkości na świecie, po Tiananmen w Pekinie) i otaczającymi go budowlami. Zwiedzamy pałac Ali-Qapu, meczet Lotfullah, meczet Jame i ormiańską dzielnicę. Kolacja to okazja do degustacji lokalnych delikatesów, a następnie w tradycyjnym domu siły Zurkhaneh poznajemy irańską sztukę walki. Nocleg w hotelu w Isfahan. (śniadanie, obiad, kolacja) Isfahan 8. Dzień Kolejny dzień spędzamy w Isfahanie. Kontynuacja zwiedzania. Spacer przez bazar to okazja do poznania codziennego życia miasta, pracy miejscowych rzemieślników. Spacer wzdłuż rzeki Zayandehrud to okazja do podziwiania malowniczych mostów. Nocleg w hotelu w Isfahan. (śniadanie, obiad, kolacja) Pasargadae i Persepolis, zabytki UNESCO 9. Dzień Na miejscu swojej zwycięskiej bitwy król Achemenidów Cyrus (VI. w. założył osadę Pasargadae. Atmosfera pałacu królewskiego przenosi nas w starożytne czasy. Spacerując pomiędzy kolumnami i posągami sali audiencyjnej wyobrażamy sobie rozgrywujące się tu przed tysiącleciami sceny. Godzinę drogi (autokar) dalej znajduje się kolejny znamienity zabytek Persji – Persepolis, dawna siedziba króla Dariusza I. Starożytne ruiny przywodzą na myśl opisy Herodota, który przemierzał szlaki perskiego imperium uwieczniając je w swoich barwnych opisach. Różnorodność rzeźbionych motywów, figur istot zwierzęcych i ludzkich przenosi nas w świat minionych epok i kultur. Przypominamy też sobie baśnie 1001 nocy, które rozgrywały się w takich fantazyjnych, dziś magicznie wręcz wyglądających, sceneriach. Odkrywamy pozostałości pałacu Apadana, nekropolii Naqsh-e Rostam. Następnie po krótkiej jeździe autokarem (1 godz.) docieramy do Shiraz. Nocleg w hotelu w Shiraz. (śniadanie, obiad, kolacja) Shiraz 10. Dzień Wersy wierszy Hafisa i wszechogarniający zapach róż to atmosfera kolejnego magicznego miasta na naszej trasie – Shiraz. Dzięki łagodnemu klimatowi miasto przepełnia barwna roślinność, która uzasadnia jego potoczną nazwę „rajskie ogrody”. Warto zanurzyć się w pełne aromatów i kolorów uliczki miasta, snuć się między stoiskami bazaru. Zwiedzamy też meczet Nasir-al. Następnie kontynuujemy podróż pociągiem. Nocleg w pociągu. (śniadanie, obiad, kolacja) Teheran 11. Dzień Nasza kolejowa podróż dobiega powoli końca. Docieramy do Teheranu. Zwiedzanie irańskiej stolicy – pałac Golestan, dawna rezydencja kajaryjskich królów, muzeum biżuterii, gdzie zobaczyć można klejnoty dochodzące do 182 karatów, tron królewski pokryty 26 733 kamieniami szlachetnymi. W muzeum archeologicznym widzimy przegląd najważniejszych wydarzeń irańskiej historii. Teheran to również wspomnienie polskiej historii, tu stacjonowali żołnierze armii generała Andersa. Szczególnie w przypadku wycieczki kolejowej warto też wspomnieć, że budynek dworca kolejowego w Teheranie projektował architekt polskiego pochodzenia Władysław Horodecki. Był też budowniczym irańskich kolei (1928 r.). Nocleg w hotelu w Teheranie. (śniadanie, obiad, kolacja) Powrót 12. Dzień Transfer na lotnisko i wylot do Polski. Informacje ogólne Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy. Iran jest położony na Bliskim Wschodzie, nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską. Liczba ludności wynosi 81,6 mln, powierzchnia to 1 648 195 km2, a językiem urzędowym jest perski. Stolicą Iranu jest Teheran. Warunki klimatyczne Iran znajduje się pod wpływem klimatu kontynentalnego, który kształtowany jest przez otaczające pasma górskie. Kraj dzieli się na dwie strefy klimatyczne. Podzwrotnikową, która obejmuje większą część terytorium państwa i zwrotnikową, obejmującą nadbrzeżną strefę Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego, na południu kraju. Iran należy do bardzo suchych krajów, gdzie opady są niewielkie, lub w niektórych miejscach, jak Wielka Pustynia Słona, zdarzają się raz na kilka lat. Jedynie obszary górskie, a zwłaszcza wysokie partie Elbursu charakteryzują się znaczną ilością opadów. Największa wilgotność powietrza jest w okresie zimowym, a najniższa latem, gdzie w wielu miejscach obniża się do 20%. W Iranie występuje podział na porę suchą i deszczową. Okres suchy trwa 6 do 8 miesięcy i zaczyna się w maju. Wyjątek stanowi wybrzeże Morza Kaspijskiego, gdzie występują opady całoroczne. Temperatury są bardzo skrajne, nie tylko pomiędzy latem i zimą, ale skrajność ta dotyczy także przebiegu dobowego. Najchłodniej jest w styczniu, gdzie ujemne temperatury są notowane na terenie całego kraju. Wyjątek stanowią wybrzeża Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego. Średnie zimowe wartości termiczne wahają się od –4 °C na północy kraju do 10 °C na południu. W górach występuje piętrowość klimatyczna co wiąże się ze spadkiem temperatur wraz ze wzrostem wysokości. Wraz z nastaniem wiosny, temperatury szybko wzrastają, latem wartości te są wysokie, lub bardzo wysokie. Na Wyżynie Irańskiej średnia dobowa temp. wynosi od 35 do 40 °C. Najgorętszy region to fragment Niziny Mezopotamskiej gdzie maksymalne temperatury dochodzą nawet do 50 °C. Także w górach latem jest stosunkowo ciepło. Średnio w górach średnie termiczne wartości wynoszą od 16 do 20 °C. Główne bogactwa naturalne Szacuje się, że Iran posiada drugie największe złoża gazu i czwarte pod względem wielkości złoża ropy na świecie. Do pozostałych bogactw naturalnych zalicza się węgiel kamienny, rudę miedzi, rudę żelaza, cynk, ołów i siarkę. System walutowy, kurs i wymiana Oficjalną walutą w Iranie jest rial (IRR), dzielący się na 100 dinarów. W handlu używana jest również nieoficjalna jednostka toman, która jest równa 10 rialom. Kurs oficjalny (dla transakcji międzybankowych dotyczący jedynie wybranej grupy produktów i dostępny wybranym podmiotom) 1 EUR - 46 000 IRR; 1 USD - 42 000 IRR. Kurs wolnorynkowy (w kantorach) wynosi 1 EUR - 320 000 IRR, 1 USD – 285 000 IRR (stan na r.). Irańska waluta w ciągu ostatnich 3 lat uległa znacznemu osłabieniu i podlegała istotnym wahaniom kursu. W trakcie ostatnich 12 miesięcy za 1 EUR trzeba było zapłacić od 260 000 do 330 000 IRR. Walutę można swobodnie wymienić w kantorach od soboty do czwartku w godz. 11:00 – 16:00 (w czwartek do 13:00). Przy wymianie należy okazać dowód tożsamości (obcokrajowcy paszport). W Iranie nie działają zachodnie karty kredytowe i płatnicze. Oznacza to, że planując pobyt w Iranie należy przywieźć ze sobą odpowiednią ilość gotówki. W ostatnim okresie pojawiła się także możliwość doładowania pre-paidowych kart bankomatowych (usługa taka świadczona jest przez wybranych operatorów turystycznych). Religia Dominującą i zrazem państwową religią jest islam (szyizm). Wśród mniejszości znajdują się sunnici, wyznawcy chrześcijaństwa, zoroastryzmu i judaizmu. Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy 11 lutego – Rocznica Rewolucji Islamskiej 20 marca – Rocznica Nacjonalizacji Przemysłu Naftowego 21-23 marca – Irański Nowy Rok 1 kwietnia – Dzień Republiki Islamskiej (Ponadto szereg ruchomych świąt religijnych – zakończenie Ramadanu czy Ashura). Infrastruktura transportowa Lotniskiem obsługującym większość lotów międzynarodowych jest Teheran Imam Khomeini International Airport (IKA). Część lotów międzynarodowych jest także obsługiwanych przez lotnisko Teheran Mehrabad (THR) oraz lotniska w dużych irańskich miastach: Isfahan, Shiraz. Iran posiada gęstą sieć połączeń krajowych, obsługiwanych przez kilkanaście irańskich linii – lotniska obsługujące loty krajowe znajdują się praktycznie w każdym dużym irańskim mieście. Najważniejsze ośrodki miejskie w kraju są ze sobą połączone również siecią dróg ekspresowych. Iran posiada drogowe przejścia graniczne z Turcją (Bazargan, Sero), Azerbejdżanem (Astara), Armenią (Nour Dooz), Turkmenistanem (Bajgiran, Sarkhas), Irakiem (Marivan, Mehran), Afganistanem (Taybad) oraz Pakistanem (Mirjaveh). Z uwagi na obostrzenia związane z pandemią COVID-19 należy na bieżąco aktualizować informacje dot. zasad przekraczania ww. przejść granicznych. Główne porty morskie Iranu to: leżący nad Zatoką Perską Bandar Abbas, leżący nad Zatoką Omańską Chabahar oraz leżący nad Morzem Kaspijskim Bandar Anzali. Obowiązek wizowy Obywatele RP objęci są obowiązkiem wizowym podczas podróży do Iranu. O wizę należy ubiegać się w Ambasadzie Iranu w Warszawie. Posiadacze paszportów dyplomatycznych mogą przebywać w Iranie w terminie nie dłuższym niż 30 dni bez obowiązku wizowego. System administracyjny Ustrój polityczny Republika Islamska Władza ustawodawcza Islamskie Zgromadzenie Konsultacyjne Władza wykonawcza Prezydent Ebrahim Raisi / rząd Ebrahima Raisiego Struktura administracji gospodarczej Brak danych Sądownictwo gospodarcze Brak danych Gospodarka Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej Irańska gospodarka opiera się przede wszystkim na węglowodorach oraz na rolnictwie i usługach. Szacuje się, że Iran posiada drugie pod względem wielkości złoża gazu na świecie i zajmuje czwarte miejsce w rankingu zasobów ropy naftowej. Wpływy do budżetu w głównej mierze uzależnione były od zysków ze sprzedaży ropy oraz wyrobów petrochemicznych i sięgały od 30% do 40% (w zależności od źródła). Aktualnie trwa proces uniezależnienia się od ww. źródeł na rzecz powiększenia wpływów fiskalnych, wzmocnienia produkcji wewnętrznej i eksportu tzw. „non-oil goods”. Model gospodarczy Iranu można określić jako połączenie sektora prywatnego z bardzo dużymi wpływami administracji państwowej (zwłaszcza w zakresie surowców mineralnych). Oznacza to upaństwowienie głównych podmiotów gospodarczych oraz niebezpośrednie zarządzanie spółkami chcącymi kooperować z podmiotami państwowymi (np. via struktury bezpieczeństwa). Aktualny rozwój sytuacji gospodarczej IRI należy postrzegać przez pryzmat decyzji USA dot. wycofana się z porozumienia JCPOA oraz wprowadzenia przez administrację prezydenta D. Trumpa sankcji gospodarczych na Iran w 2018 r. W ich wyniku wszystkie wskaźniki makroekonomiczne zanotowały wyraźny spadek. Aktualnie, gospodarka Iranu stale pozostaje pod ogromną presją wynikającą z funkcjonowania sankcji, wpływu pandemii COVID-19 oraz wewnętrznych problemów strukturalnych. Dodatkowo, wybory prezydenckie jakie odbyły się w czerwcu 2021 r. oraz kształtowanie się nowego składu rządu, wprowadziły pewną stagnację na płaszczyźnie podejmowanych działań i aktywności politycznych i gospodarczych. Aktualnie jednym z najpoważniejszych problemów irańskiej gospodarki jest inflacja, która utrzymuje się na wysokim poziomie (w zależności od źródła od 36% do 55-60%), powodując stały wzrost cen wielu dóbr konsumpcyjnych oraz cen czynszów, nieruchomości czy samochodów. Dodatkowo, ograniczenie dochodów z eksportu ropy oraz szeroki wachlarz działań osłonowych i socjalnych bezpośrednio przełożyły się na znaczny wzrost deficytu budżetowego. Ze względu na dominację amerykańskiego systemu finansowego w rozliczeniach międzynarodowych, stale nierozwiązaną przeszkodą pozostaje brak funkcjonujących międzynarodowych kanałów bankowych. Jednocześnie, pod koniec lutego 2020 r. Międzynarodowa Grupa Specjalna do spraw Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF) umieściła Iran na tzw. czarnej liście „high risk jurisdictions” i wezwała swoich członków do zastosowania wzmożonych środków kontroli działalności instytucji finansowych oraz transakcji mających związek z Iranem. W praktyce ogranicza to kooperację międzybankową również z podmiotami z Azji czy Bliskiego Wschodu, które w znacznym stopniu były wykorzystywane w obrocie dobrami nie podlegającymi sankcjom gospodarczym. Zarazem, inicjatywy europejskie takie jak INSTEX czy szwajcarski SHTA należy uznać za porażkę. Co więcej, czynniki wewnętrzne takie jak szeroko rozpowszechniona korupcja, przemyt czy brak przejrzystości przepisów dotyczących importu utrudniają Iranowi wykorzystanie własnego potencjału w rozwoju handlu zagranicznego. Pomimo posiadania przez Iran znacznych złóż węglowodorów i innych zasobów naturalnych, przemysł boryka się z problemem wolnych funduszy na serwis i nowe inwestycje. Błędne jest zatem założenie – często popularne wśród przedsiębiorców – iż irańskie przedsiębiorstwa posiadają nadwyżki środków, których dotychczas nie mogły wydatkować ze względu na sankcję. W istocie irańskie firmy, zarówno państwowe, jak i prywatne, częstokroć uzależniają zawarcie kontraktu od zapewnienia przez swojego kontrahenta finansowania projektu. W tym kontekście irański rynek może okazać się trudny dla przedsiębiorstw zainteresowanych transakcjami ad-hoc. Głównymi gałęziami przemysłu są produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego, przemysł górniczy, wydobywczy, petrochemiczny, samochodowy oraz rolnictwo. Obecnie gospodarka Iranu w znacznej mierze opiera się na usługach, a także na eksporcie gazu ziemnego oraz produktów rolnych. Większość dużych zakładów przemysłowych w Iranie jest kontrolowana przez władze prowincji. Rozbudowany system biurokratyczno-decyzyjny blokuje jednak aktywność gospodarczą. Sektor prywatny obejmuje głównie drobny handel, gospodarstwa rolne i usługi. dlatego, pomimo wielu bogactw naturalnych, Iran nie wykorzystuje swojego potencjału ekonomicznego. Kontrowersyjne założenia polityki zagranicznej, nieuzasadnione wydatki i słabe zarządzanie oraz izolacja Iranu na arenie światowej sprawiają, że w kraju jest bardzo mała liczba inwestycji zagranicznych. W irańskim sektorze handlu detalicznego ważną rolę odgrywają tradycyjne, niezorganizowane formy handlu, jak bazary, kioski i małe sklepy, co wiąże się po części z poziomem dochodów społeczeństwa. Co ciekawe, mali i średni kupcy stanowią wpływowe lobby polityczne. W przemyśle dominuje sektor państwowy, natomiast w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw własność prywatna i spółdzielcza. Główne sektory gospodarki Sektor naftowy: Sektor oil & gas jest kluczowy dla irańskiego przemysłu. Irańska administracja jako priorytet traktuje pozyskanie inwestycji zagranicznych w obszarze naftowym, w celu zwiększenia poziomu wydobycia ropy i gazu, a w perspektywie zniesienia sankcji – zwiększenia możliwości eksportowych Iranu w tym obszarze. Priorytetem jest pozyskanie partnerów na eksploatację dzielonych z Irakiem złóż ropy naftowej oraz dzielonego z Katarem złoża gazu South Pars znajdującego się w Zatoce Perskiej. Jednocześnie przemysł naftowy produkuje, z przeznaczeniem eksportowym, bardzo duże ilości polimerów (PP, PE, PCV). Sektor wydobywczy, w tym wiertnictwo naftowe oraz sektor petrochemiczny jako element irańskiego sektora naftowego, objęte są sankcjami gospodarczymi nałożonymi przez USA. Przemysł górniczy: Sektor wydobywczy w Iranie, w tym rynek górniczy jest uznawany za kluczową i strategiczną gałąź przemysłu. W chwili obecnej, ze względu na embargo sankcyjne, występują znaczne problemy z utrzymaniem produkcji, dostępem do sprzętu wiertniczego, brakiem specjalistów czy serwisu górniczego. Obecnie Iran posiada przestarzałą infrastrukturę w przemyśle wydobywczym, jednakże w związku z planowanym wzrostem wydobycia, zamierza przeprowadzić stosowne inwestycje w tym obszarze (przy czym, podobnie jak w sektorze naftowym, Iran nie ma środków na zakup nowych technologii i zainteresowany jest przede wszystkim inwestycjami joint venture). Złoża kopalin znajdują się w centralnym Iranie w prowincjach Kerman, Yazd oraz Południowym Khorasanie (w okolicy miasta Tabas) oraz przy pograniczu północno-wschodnim. Sektor górniczy w całości objęty jest sankcjami gospodarczymi. Sektor rolnictwa: W Iranie uprawia się przede wszystkim pszenicę, jęczmień, ryż, kukurydzę, ziemniaki oraz buraki cukrowe, bawełnę, herbatę, tytoń, warzywa, palmę daktylową, drzewa cytrusowe, oliwki, winorośl, figi, migdały i pistacje. W górach i na półpustyniach hodowane są owce, kozy i bydło. W wodach przybrzeżnych prowadzone są połowy ryb, krewetek oraz pereł. Duże dochody przynosi też produkcja kawioru. Ze względu na uwarunkowania klimatyczne jedynie około 9% procent gruntów jest zdatna do uprawy. W znacznej mierze leżą one w północno-zachodnim Iranie u wybrzeży Morza Kaspijskiej (prowincje Gilan oraz Mazandaran). Iran jest importerem netto żywności, jednakże osiągnął wysoki poziom samowystarczalności w produkcji pewnych produktów (pszenica, mleko, ryby, mięso). Rolnictwo opiera się przede wszystkim na średniej wielkości gospodarstwach rolnych (10-50 ha). Iran jest światowym potentatem w produkcji szafranu, pistacji, miodu, berberysu pospolitego oraz owoców jagodowych, a także daktyli. Ponadto wśród największych upraw znajdują się: ryż, jęczmień, kukurydza, buraki cukrowe i owoce ( jabłka i cytrusy) oraz rośliny strączkowe. Ogólnie rzecz ujmując, sektor charakteryzuje się prymitywnymi metodami upraw, jałową glebą oraz niedoborem wody. Pomimo to, realizowane są projekty mające na celu zwiększenie produkcji rolnej, budowane są wielofunkcyjne zapory i zbiorniki wodne wzdłuż rzek w górach Zagros i Alborz. Ponadto trwają procesy modernizacji i mechanizacji upraw i hodowli zwierząt, a także programy redystrybucji ziemi. W związku z ograniczoną ilością opadów, wysokim wskaźnikiem parowania oraz destrukcyjną gospodarką rolną i wodną, Iran jest zaliczany do grupy państw podatnych na degradację gleby, erozję wietrzną i pustynnienie. Wg organizacji Forests, Range and Watershed Management Organization, procesem tym zagrożone jest ok 100 mln ha powierzchni kraju. Przemysł samochodowy: Rynek motoryzacyjny w Iranie, po sektorze węglowodorów i wydobywczym, jest jednym z kluczowych dla Islamskiej Republiki Iranu. Niektóre źródła wskazują, że wraz z branżami pokrewnymi stanowi trzecią największą gałąź irańskiej gospodarki. Wg oficjalnych danych w Iranie zarejestrowanych jest ok. 1200 podmiotów produkujących części i podzespoły wykorzystywane w produkcji pojazdów. Do największych graczy na rynku zalicza się Iran Khodro Company i Saipa Motor Corporation (te dwa podmioty mają ok 65% udziału w rynku), a także Pars Khodro, Renault Pars, Peugeot, Zamyad i Nissan. Należy jednak zaznaczyć, że po przywróceniu sankcji gospodarczych, ten sektor gospodarki zanotował znaczne spadki w produkcji, przede wszystkim ze względu na przerwanie łańcucha dostaw podzespołów i części zamiennych. Obecnie irański przemysł samochodowy nie ma dostępu do nowoczesnych i sprawdzonych podzespołów stosowanych w przemyśle motoryzacyjnym, w związku z czym występuje duży popyt na produkty odpowiedniej jakości od poddostawców renomowanych firm motoryzacyjnych. Dane szacunkowe wskazują, ze w Iranie zarejestrowanych jest ponad 10,9 mln. pojazdów. Są to głównie samochody rodzimej produkcji, głównie oparte na licencjach koreańskich i francuskich, gdzie przeważają technologie lat ‘90, o nieco podwyższonych standardach technicznych i bezpieczeństwa. Większość aut spełnia normy Euro 4, co w połączeniu z niską jakością paliwa wytwarzanego w IRI powoduje, że znaczna część produkcji skierowana jest tylko na rynek wewnętrzny oraz dla krajów ościennych. Sektor samochodowy objęty jest amerykańskimi sankcjami gospodarczymi. Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych Wyszczególnienie Rok bieżący lub rok z aktualnie dostępnymi danymi rok poprzedni PKB 410,1 mld $ (2020) 458,5 mld $ (2019) PKB na jednego mieszkańca 6,476 $ (2019) 5,506 $ (2019) Tempo wzrostu PKB w procentach 0,7% (2020) -4,9% (2019) Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach 52% (2020) Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI) w procentach 42 % (2020) 31 % (2019) Stopa bezrobocia w procentach 9,6% (2020) 12,1% (2019) Wartość obrotów handlu zagranicznego (w Euro lub USD) 65,5 mld $ (2020) 55,3 mld $ (2019) Wartość eksportu (w Euro lub USD) 24,4 mld $ (2020) 27 mld $ (2019) Wartość importu (w Euro lub USD) 38,8 mld $ (2020) 28,3 mld $ (2019) Relacja deficytu/nadwyżki na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego do PKB w procentach b/d b/d Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w kraju urzędowania (w Euro lub USD) b/d b/d Wartość zagranicznych inwestycji bezpośrednich kraju urzędowania za granicą (w Euro lub USD) b/d b/d Handel zagraniczny Handel zagraniczny Iranu, od czasu przywrócenia sankcji gospodarczych przechodzi proces transformacji i ukierunkowania na rozwój współpracy z Chinami, krajami azjatyckimi i krajami regionu BW, kosztem spadku wymiany handlowej z państwami UE. Handel IRI z 15 sąsiednimi krajami w pierwszym półroczu 2021 r. wyniósł 22,59 mld USD, z czego eksport osiągnął wartość 11,22 mld USD, a import wyniósł 11,37 mld USD. Głównymi partnerami handlowymi w regionie pozostają Irak (3,84 mld USD), Turcja (2,31 mld USD), ZEA (2,43 mld USD) i Afganistan (0,99 mld USD). Dla porównania bilans handlowy Iran – Chiny w 2020 r. wyniósł 18,7 mld USD. Inwestycje zagraniczne Brak danych Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym Iran jest członkiem w Organizacji Współpracy Gospodarczej (ECO), OPEC, Gas Exporting Countries Forum (GECF). W Światowej Organizacji Handlu (WTO). W 2021 r. został także przyjęty do SzOW. Stosunki gospodarcze z Unią Europejską Przed przywróceniem sankcji gospodarczych w 2018 r., UE wspólnie z Chinami była głównym partnerem handlowym IRI. Aktualnie UE (całościowo) zajmuje drugą lokatę w tym aspekcie. W 2020 r. UE wygenerowała 12,3% wymiany handlowej Iranu. Całkowity bilans handlowy pomiędzy UE a Iranem w wyniósł 4,5 mld euro, z czego eksport do IRI stanowił 3,8 mld euro, a import 0,7 mld euro. Z kolei Iran zajmuje 56. lokatę na liście partnerów handlowym UE. W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2021 r. (styczeń-lipiec), wymiana handlowa Iran - UE osiągnęła 2,58 mld EUR, co oznacza spadek o 2,6% w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku. Głównym partnerem handlowym stale pozostają Niemcy (1,01 mld EUR, spadek o 7% rok do roku ) oraz Włochy (0,35 mld EUR, spadek o 10,9% rok do roku). Dwustronna współpraca gospodarcza Gospodarcze umowy dwustronne Umowa między Rządem RP a Rządem Islamskiej Republiki Iranu w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu; Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Islamskiej Republiki Iranu; Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Islamskiej Republiki Iranu o współpracy gospodarczej. Teksty obowiązujących umów dostępne są na portalu Dwustronna wymiana handlowa Wymiana handlowa PL z IRI w okresie 2018 - 2020 r. (czyli od wystąpienia USA z porozumienia JCPOA) notowała systematyczny, gwałtowny spadek. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku wartości wymiany handlowej IRI z całą UE. W pierwszym półroczu 2021 r. możemy zauważyć delikatne zwiększenie wymiany handlowej, jednak osiągane wartości pozostają znacznie poniżej tych z okresu obowiązywania JCPOA. Aktualnie Iran jako partner handlowy Polski, zajmuje 96 pozycję mierzoną wysokością eksportu i 94 pozycję mierzoną wysokością importu. Udział IRI w strukturze całej wymiany handlowej wynosi 0,02% (eksport) i 0,01% (import). W wartościach bezwzględnych do sierpnia br. Polska wyeksportowała towary o wartości 30,2 mln EUR i zakupiła dobra o wartości 24,3 mln EUR. Poniżej podstawowe dane statystyczne: EKSPORT Wartość w mln EUR Udział w rynku Pozycja Iranu jako partnera handlowego mierzona wysokością obrotów 2017 121,6 0,06% 67 2018 66,2 0,03% 82 2019 39,2 0,02% 100 2020 27,5 0,01% 108 Sierpień 2021 30,2 0,02% 96 IMPORT Wartość w mln EUR Udział w rynku Pozycja Iranu jako partnera handlowego mierzona wysokością obrotów 2017 83 0,04% 78 2018 152,1 0,07% 71 2019 21,6 0,01% 110 2020 30,3 0,01% 108 Sierpień 2021 24,3 0,01% 94 Wzajemne inwestycje Brak danych Współpraca regionalna* Brak danych Współpraca samorządów gospodarczych Brak danych Dostęp do rynku Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług Dostęp do rynku w Iranie jest utrudniony przez duży stopień biurokratyzacji oraz scentralizowania gospodarki, a także fakt, że od połowy 2018 roku rynek irański jest objęty sektorowymi sankcjami gospodarczymi, które w znacznym stopniu utrudniają nawiązanie relacji handlowych. W Iranie otrzymanie pełnej informacji o barierach w handlu i inwestycjach jest trudne. Prowadzi to do sprzecznych często wniosków, kiedy to nie jest jasne czy istnieją restrykcje czy nie, względnie czy są w mocy na określony czas. Eksporter napotyka na brak przejrzystości i jednoznaczności informacji w tym zakresie. Do podstawowych problemów należy także zaliczyć problemy z transferami bankowymi – polskie banki obecnie odmawiają przyjęcia zleceń realizacji transakcji do/z Iranu. Wynika to wprost z tzw. sankcji drugorzędnych, gdzie banki z aktywami i relacjami z USA nie mogą współpracować z Iranem. Ponadto w Iranie od końca 2018 roku funkcjonuje lista towarów, których nie wolno importować i eksportować. Osoby fizyczne oraz prawne mające zamiar prowadzić bezpośrednią aktywność ekonomiczną na terytorium Iranu muszą zarejestrować swoje działania w Ministerstwie Handlu oraz Irańskiej Izbie Handlowej. Rejestracja skutkuje wydaniem swego rodzaju „dowodu tożsamości” handlowej, który należy przedkładać przy zawieraniu wszelkich umów handlowych. Z kolei, rejestracja w Ministerstwie Gospodarki i Finansów IRI jest wymagana przy sprawach związanych z kwestiami celnymi oraz podatkowymi. Aktualnie najprostszym sposobem na nawiązanie relacji handlowych z Iranem wydaje się skorzystanie z usług oficjalnego pośrednika (podmiot taki jest oficjalnie zgłoszony i zarejestrowany w Irańskiej Izbie Handlu, Przemysłu, Górnictwa i Rolnictwa – ICCIMA). Pewnym zagrożeniem dla potencjału współpracy gospodarczej jest forsowana przez władze polityka tzw. gospodarki oporu, sprowadzająca się do wzmacniania własnych możliwości produkcyjnych i stosowania mechanizmów protekcjonistycznych, kosztem importu. Ważnym elementem jest także w tym kontekście dostosowanie oferty polskich przedsiębiorstw do rzeczywistych potrzeb irańskiego rynku oraz upodobań irańskich klientów, nieraz różniących się od preferencji klientów polskich. Dostęp do rynku pracy Brak danych Nabywanie i wynajem nieruchomości Brak danych System zamówień publicznych Brak danych Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych Tradycyjnie w Iranie dominuje kultura spotkań osobistych, które są elementem budowania zaufania między partnerami. Spotkania organizowane są często nawet wówczas, gdy wiadome jest, iż nie przyniosą wiążących ustaleń – istotne jest podtrzymanie kontaktu z partnerem. Często praktykowane jest używanie w komunikacji służbowej maili prywatnych z adresów na gmail czy yahoo, a także wykorzystywanie w tym celu komunikatorów takich jak WhatsApp, Telegram, Facebook itp., dotyczy to także osób pełniących funkcje oficjalne. Jednym z kroków mogących pomóc w budowie wizerunku jest zaproszenie irańskiego kontrahenta do Polski w celu pokazania zakładu czy miejsc związanych z danym przedsiębiorstwem, pod warunkiem faktycznego zaawansowania rozmów. Kobiety przyjeżdzające z zagranicy traktowane są z szacunkiem. Są częstymi uczestniczkami polskich i europejskich delegacji biznesowych do Iranu. Należy jednak pamiętać o przestrzeganiu zasad islamskiego stroju – obowiązuje strój zakrywający sylwetkę, a na głowie należy mieć chustę. W praktyce można zastosować dłuższą marynarkę lub tunikę ze spodniami oraz chustę. Należy pamiętać, że podczas spotkań z przedstawicielami administracji publicznej podczas przywitania nie podaje się kobietom ręki, a jedynie skłania się głowę. Zasada ta zwykle nie obowiązuje podczas spotkań prywatnych. W większości wypadków irańscy przedsiębiorcy posługują się w stopniu co najmniej dobrym j. angielskim. W niewielu przypadkach konieczne jest korzystanie z usług tłumacza. Jeśli kierownictwo firmy nie zna języka w wystarczającym stopniu, zwykle zaprasza na rozmowę jednego z pracowników, który tłumaczy spotkanie. Podczas spotkań przyjęte jest wręczanie drobnych upominków np. gadżetów firmowych. Należy pamiętać, że podczas spotkań oficjalnych nie należy wręczać alkoholu, który jest w Iranie zakazany. Ze względu na obowiązujący w Iranie dress code nie jest także praktykowane ofiarowywanie krawatów. Generalnie irańscy przedsiębiorcy postępują w sposób uczciwy. Problematyczna – z europejskiego punktu widzenia – może okazać się niechęć do odmawiania wprost. W irańskiej kulturze bezpośrednia odmowa jest uważana za obrazę, dlatego chcąc odmówić rozmówca zacznie kluczyć, sugerować inne rozwiązania lub nie będzie chciał wskazać terminu. Przeciąganie podejmowania decyzji nie musi jednak oznaczać decyzji negatywnej, a wynika z długotrwałego procesu budowania zaufania i odmiennych od europejskich uwarunkować podejmowania decyzji. Zdarzają się przypadki prób wyłudzenia zaproszeń od polskich firm w celu otrzymania wiz Schengen. Oszustwo polega na wysłaniu przez nieznaną osobę e-maila z prośbą o wystawienie zaproszenia wizowego na wskazany termin w celu przeprowadzenia pilnych rozmów biznesowych. Wiadomości te są zwykle pisane bardzo słabym j. angielskim i są łatwe do „przejrzenia”. Przydatne kontakty i linki à Izba Handlowa, podmiot podległy Ministerstwu Przemysłu i Handlu Iranu - à Irańska Organizacja Promocji Handlu à System informacji taryfowej ISZTAR, – pozwala dokonać sprawdzeń, czy eksport danego towaru do Iranu objęty jest ograniczeniami lub zakazem. Sprawdzeń dokonuje się za pomocą kodu taryfy celnej produktu. --> Organization for Investment, Economic and Technical Assistance of Iran – Invest in Iran. Na stronie informacje o trybie rejestracji spółki w Iranie oraz informacje na temat projektów inwestycyjnych. àIran International Exhibitions Co. Publiczna firma organizującą najważniejsze imprezy targowe w Iranie. Na stronie dostępny jest kalendarz targów. Najważniejsze irańskie targi odbywają się zwykle na terenie Międzynarodowych Targów Teherańskich. à Irańsko – Polska Izba Handlowy à unijny helpdesk ds. współpracy z Iranem Data aktualizacji: Odpowiedzi blocked odpowiedział(a) o 17:19 Atlas - najwyższe pasmo górskie w Afryce. Rozciąga się na przestrzeni ponad 2000 km od wybrzeży Oceanu Atlantyckiego po Zatokę Kabiską na Morzu Śródziemnym. Znajduje się na teryturium trzech państw: Maroka, Algierii oraz Tunezji. Dzieli się na dwie części, zewnętrzną (nadbrzeżną) i wewnętrzną, rozdzielone Wyżyną Szottów i Mesetą Marokańską. Zostało wypiętrzone podczas fałdowań alpejskich. Są to najmłodsze tektonicznie alpidy. blocked odpowiedział(a) o 17:20 Atlas - najwyższe pasmo górskie w Afryce. Rozciąga się na przestrzeni ponad 2000 km od wybrzeży Oceanu Atlantyckiego po Zatokę Kabiską na Morzu Śródziemnym. Znajduje się na teryturium trzech państw: Maroka, Algierii oraz Tunezji. Dzieli się na dwie części, zewnętrzną (nadbrzeżną) i wewnętrzną, rozdzielone Wyżyną Szottów i Mesetą Marokańską. Zostało wypiętrzone podczas fałdowań alpejskich. Są to najmłodsze tektonicznie tam klimat podzwrotnikowy, roślinność śródziemnomorska z resztkami wytrzebionych w znacznym stopniu lasów cedrowych i cyprysowych. Najwyższym szczytem jest Dżabal Tubkal (4165 m Atlasu na pasma: * Atlas Wysoki * Atlas Średni * Rif * Atlas Tellski * Atlas Saharyjski * AntyatlasPowstanie gór Atlas wiąże się z kolizją nasuwających się z południa bloków kontynentalnych Afryki, Arabii, Iranu, Indii i kilku mikropłyt basenu śródziemnomorskiego z pd. wybrzeżami kontynentu Laurazji, w wyniku czego zostały sfałdowane i wypiętrzone. Atlas - najwyższe pasmo górskie w Afryce. blocked odpowiedział(a) o 17:19 Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub Samotność, oślepiające słońce w dzień, mróz w nocy – wędrówka przez góry Zagros nie należy do typowych pomysłów na wakacje. ZOBACZ GALERIĘ >>> Temperatura przekracza 35 stopni. W takim upale nie da się wędrować szybko. Odmierzam więc spokojnie kroki, kilometry i godziny, jakie pozostały mi do późnego popołudnia. Wtedy żar osłabnie, a ja będę mógł przyspieszyć. Wokół pomarańczowe i brązowe wzgórza pokryte suchymi trawami, ciągnące się po horyzont. Kompas i stara radziecka mapa muszą mi wystarczyć do wyznaczania drogi przez te pustkowia. Cztery lata wcześniej przyjechałem po raz pierwszy do Iranu. Wędrowałem ulicami starych perskich miast, namacalnie czując 3 tys. lat historii. Pod dachami miejscowych ludzi spędziłem wiele dni i nocy. Poznałem trudną współczesność tego kraju. Kiedy wyjeżdżałem po pięciu tygodniach, byłem nim zafascynowany. Chciałem wrócić i dotrzeć do miejsc, których podczas pierwszej krótkiej wizyty nie udało mi się odwiedzić. Gdy już w Polsce patrzyłem na mapę Iranu, mój wzrok stale zatrzymywał się na potężnym łańcuchu górskim ciągnącym się przez całą zachodnią część kraju. Góry Zagros – mało poznane i opisane, ziemia na poły nieodkryta, pustynna, poprzedzielana wysokimi pasmami. Pomysł, by przejść je w całości, nie dał mi spokoju. Spakowałem minimalny zestaw sprzętu i poleciałem do Teheranu. Ruszyłem samotnie zmierzyć się z górami i z samym sobą – pokonać pieszo ponad 2 tys. km. Początek drogi Zaczynam od miasta Tebriz i północno-zachodnich prowincji zamieszkałych przez irańskich Azerów i Kurdów. Choć to dopiero początek mojej wędrówki, trudno o miejsce bardziej oddalone od cywilizacji niż wzgórza nad brzegami wysychającego jeziora Urmia i wzdłuż granicy z Irakiem. A jednak szybko zdaję sobie sprawę, że otaczają mnie jedne z najpiękniejszych gór, jakie widziałem. Zachodzące słońce wydobywa z nich dziesiątki kolorów. Narzucam sobie plan na każdy dzień: 14 godz. marszu i przejście w tym czasie 35 km. Mój podstawowy zapas wody to cztery litry na dzień. Poza tym niosę 10-litrowy bukłak, na wypadek gdybym nie znalazł strumienia lub źródła przez dwa lub trzy dni. Na szczęście niemal nigdy nie jest mi potrzebny. Co pewien czas otwiera się przede mną dolina, w której zielenią się drzewa i pola ogrodzone kamiennymi murkami. W takich miejscach mogę zmyć z siebie kurz i nabrać wody. A także spotkać ludzi. To właśnie mieszkańcy tych gór sprawiają, że wędrówka staje się pasjonująca. Byłem zmuszony wziąć jak najlżejszy bagaż. Nie mam namiotu, za schronienie służy mi płachta rozbijana na kijkach trekingowych. Jej zaletą jest piórkowa waga, wadą – żółty kolor. Przyciąga owady i wzrok postronnych osób. Ma to czasem swoje dobre strony. Któregoś wieczoru, zmęczony upałem, rozbijam się na skraju sadu w dolinie niedaleko Miandoabu. Mimo ciemności wypatrzył mnie właściciel szykujący z bratem transport owoców na następny dzień. Zaprosił mnie do ognia, dał koc. Razem zjedliśmy kolację. W Iranie obcy szybko staje się gościem, a przybycie gościa jest zawsze świętem. Innym razem dostrzegłem rodzinę zbierającą winogrona. Prawo zabrania produkowania z nich alkoholu, owoce suszy się więc na rodzynki. Przełamując nieśmiałość i nieznajomość języka, zapytałem, czy mogę zrobić zdjęcie. Oczywiście! Skoro jednak wszedłem na podwórze, nie zdołałem opuścić go tak po prostu. Jedna fotografia zamieniła się w kilkugodzinne spotkanie. Irańczycy namawiali mnie, bym został na noc, nie chciałem jednak nadużywać ich uprzejmości. Wymknąłem się o zachodzie słońca. Jeszcze kilka godzin wędrowałem w świetle księżyca, zanim pokonało mnie zmęczenie. Kiedy jeszcze w Polsce oglądałem góry Zagros na zdjęciach satelitarnych, wydawały mi się bezludne. Nastawiłem się na samotność. Dopiero po wejściu w nie zobaczyłem wsie, pastwiska, drogi i ludzi – żyjących od wieków w tym surowym środowisku. Z czasem zacząłem wręcz wybierać bezdroża, byle tylko przez cały dzień być samemu. Przejście Zagrosu miało mnie nauczyć jednego: podróż nie zawsze daje nam to, czego szukaliśmy. Zawsze jednak daje coś w zamian. Zima niespodziewana Zima dopada mnie wcześniej, niż się spodziewałem. W połowie listopada, po sześciu tygodniach marszu, trafiam w masyw Dena, najwyższe partie gór Zagros. Szczyty przekraczają tam 4 tys. m, a mój szlak nieraz prowadzi przez przełęcze na wysokości ponad 3 tys. m. Jeszcze siedząc w domu nauczyciela niedaleko Chorramabadu, z niepokojem słuchałem wiadomości o śnieżycach, które zaatakowały Tebriz i Miandoab – miasta, w których jeszcze niedawno byłem. U mnie pogoda jak na razie jest bez zarzutu. Za dnia idę w słońcu głębokimi dolinami, noce są jednak lodowato zimne. Raz pod swój dach przyjmują mnie pasterze. Na zewnątrz ściska mróz, a my skupiamy się wokół piecyka na naftę i rozmawiamy do późnej nocy. Jeden z pasterzy sięga po stojące w ukryciu pudełko i wyciąga kawałek drutu z czymś smolistym na końcu. Rozżarzonym metalem dotyka do czarnej substancji i pomieszczenie wypełnia się słodkawym ziołowym zapachem. Zaciągamy się po kolei. – Terjak – mówi mężczyzna, a potem kładzie palce na ustach i uśmiecha się. Kiwam głową. Opium, masowo sprowadzane z gór Afganistanu, znajduje w sąsiednim Iranie miliony nabywców. Dla starszych środek przeciwbólowy i uspokajający, dla młodszych forma rozrywki i sposób na zapomnienie o rzeczywistości. O świcie wychodzę na drogę, chcąc dojść przed zmrokiem do końca doliny i wsi Kelouse, którą otaczają najwyższe wierzchołki Zagrosu. Setki metrów zejść i podejść kończą się potężnym grzbietem, w którym widnieje zasypana śniegiem przełęcz. To jedyna droga. Czy dam radę przebić się na drugą stronę? Niskie buty grzęzną w śniegu, ślizgają się na kamieniach. Wreszcie, w półmroku, znajduję drogę w dół, a później ludzi i schronienie. Im dalej idę, tym częściej jestem dłużnikiem tych wszystkich, którzy przyjęli mnie pod swój dach. Ta podróż nigdy by się bez nich nie udała. Farzada spotykam na drodze, 50 km na wschód od Szirazu, stolicy prowincji Fars. Mówi świetnie po angielsku. Zatrzymuję się w jego domu. Słucham opowieści o rodzinie i ostatnich 35 latach, które zmieniły Iran nie do poznania. – Przed laty do tego domu przyjeżdżały tłumy gości z Europy. Po rewolucji islamskiej to się skończyło. Jesteśmy odcięci od świata, a nasi rządzący dbają tylko o napychanie własnych kieszeni – mówi z goryczą. – Szacha obalono, ale wolności nie odzyskaliśmy. Farzad pesymistycznie patrzy w przyszłość. Nie tylko ze względu na politykę. – Spójrz na tę okolicę – pokazuje piaszczyste wzgórza. – 50 lat temu mieliśmy tu pola, biegały jelenie, a woda płynęła otwartymi kanałami od strony gór. Teraz sprowadzamy ją tylko rurami, aby nie wsiąkła w ziemię. Zwierzęta i pola zniknęły, zniknęła także woda, która utrzymywała je w tym miejscu. Od kilku lat nie padał większy deszcz i cała kraina dotknięta jest suszą. – A gdzie podziała się woda? – pytam. – Zabrało ją intensywne rolnictwo i zmieniający się klimat. Od strony pustyni napływa do studni słona woda. Trudno cokolwiek uprawiać, więc wielu z nas przenosi się do miasta. Z jednej strony susza, z drugiej – konflikt rządu z Zachodem. Trudno być optymistą. Niewiele słów usłyszanych w tej podróży trafiło do mnie tak mocno. Oddają one myśli milionów Irańczyków. Pragnący wolności i kontaktu ze światem pozbawieni są jednego i drugiego. I nie mogą się pogodzić z tym, że choć witają z otwartym sercem każdego, kto przybywa do ich kraju, poza jego granicami postrzegani są jako fanatycy. U celu Po 76 dniach wędrówki wyczerpany docieram do ostatnich szczytów Zagrosu. Minąwszy nadbrzeżne wsie, trafiam do portowego miasta Bandar-e Abbas. Jeszcze tylko godzina marszu i o zachodzie słońca staję nad Oceanem Indyjskim. Dalej nie ma dokąd iść. Wygląda na to, że cel został zrealizowany. Co jednak było celem? Czy tylko wytyczenie szlaku przez góry Iranu? Gdy o tym myślę, widzę, że istotą były spotkania z mieszkańcami wsi zagubionych w Zagrosie, obserwowanie ich życia z dala od miast. A także doświadczenie niezrównanej gościnności, przeczącej wszystkim stereotypom, jakimi obrósł ten kraj. Warto wiedzieć ■ DOJAZD Najtaniej liniami Pegasus Airlines. Cena biletu przez Lwów i Stambuł do Teheranu to 700 zł w jedną stronę. ■ TRANSPORT Najlepiej korzystać z autobusów – są wygodne i tanie (50 zł za 1000 km!). ■ NOCLEGI W tanich hotelach za noc płaci się ok. 400 tys. riali (50 zł). ■ JEDZENIE Kuchnia Iranu jest znana na świecie. Warto spróbować dań z baraniny, ghormeh sabzi, słodyczy i kilku rodzajów chleba. ■ BEZPIECZEŃSTWO Iran jest bezpieczny! Nie ma rozbojów, terroryzmu ani naciągaczy typowych dla turystycznych miejsc. Jest to jednak kraj policyjny. Spodziewajcie się sporadycznych kontroli dokumentów. Unikajcie terenów w pobliżu granicy z Afganistanem i Pakistanem. Alkohol jest zakazany, a kobiety muszą zakrywać włosy i ramiona. Łukasz Supergan Europa jest jednym z najmniejszych kontynentów, ale jest domem dla niektórych z największych pasm górskich. Około 20% całkowitego lądu kontynentu uważa się za górzysty, nieco mniej niż 24% całkowitego lądu świata, który pokrywają góry. Góry Europy były domem dla niektórych z najśmielszych wyczynów w historii, używanych zarówno przez odkrywców, jak i watażków. Zdolność do bezpiecznego poruszania się po tych pasmach górskich pomogła ukształtować świat, który jest teraz znany dzięki szlakom handlowym i osiągnięciom militarnym. Dziś te pasma górskie są głównie używane do jazdy na nartach lub podziwiania ich cudownych widoków. Pięć najdłuższych pasm górskich w Europie Góry Skandynawskie: 1762 km (1095 mil) Znane również jako Skandy, to pasmo górskie rozciąga się przez Półwysep Skandynawski. Są to najdłuższe pasmo górskie w Europie. Góry nie są uważane za bardzo wysokie, ale są znane ze swojej stromości. Zachodnia strona opada do Morza Północnego i Norweskiego. Jej północne położenie sprawia, że ​​jest podatna na pola lodowe i lodowce. Najwyższym punktem jest Kebnekaise na 2469 metrach (8100 stóp). Karpaty: 1500 kilometrów (900 mil) Karpaty rozciągają się na całą Europę Wschodnią i Środkową. Są to drugie pod względem długości pasmo górskie w regionie i można je podzielić na trzy główne części: Karpaty Wschodnie, Karpaty Zachodnie i Karpaty Południowe. W tych górach znajduje się drugi co do wielkości dziewiczy las w Europie . Są także domem dla dużej populacji niedźwiedzi brunatnych, wilków, kozic i rysi. Wędrowcy mogą znaleźć u podnóża wiele źródeł mineralnych i termalnych. Najwyższym punktem jest Gerlachovský štít na 2654 m (8707 stóp). Alpy: 1200 kilometrów (750 mil) Alpy są prawdopodobnie najbardziej znanym pasmem górskim w Europie. Ten pasmo górskie obejmuje osiem krajów: Francję, Włochy, Niemcy, Austrię, Słowenię, Szwajcarię, Monako i Liechtenstein. Hannibal kiedyś słynął na słoniach, ale dziś pasmo górskie jest bardziej domem dla narciarzy niż pachydermów. Poeci romantyczni byliby zachwyceni eterycznym pięknem tych gór, czyniąc je tłem dla wielu powieści i wierszy. Rolnictwo i leśnictwo stanowią dużą część gospodarki tych gór wraz z turystyką. Alpy pozostają jednym z najpopularniejszych celów podróży na świecie. Najwyższym punktem jest Mount Blanc na 4810 metrach (15 781 stóp). Góry Kaukazu: 1100 kilometrów (683 mil) To pasmo górskie wyróżnia się nie tylko swoją długością, ale także faktem, że jest linią podziału między Europą a Azją. To pasmo górskie było ważną częścią historycznego szlaku handlowego znanego jako Jedwabny Szlak , który łączył starożytny świat wschodni i zachodni. Był używany już w 207 przewożąc jedwab, konie i inne towary do handlu między kontynentami. Najwyższym punktem jest Elbrus na 5642 metrach (18510 stóp). Apeniny: 1000 kilometrów (620 mil) Pasmo górskie Apeninów rozciąga się na całej długości Półwyspu Włoskiego. W 2000 roku włoskie Ministerstwo Środowiska zasugerowało rozszerzenie zasięgu o góry północnej Sycylii . Ten dodatek zwiększyłby zasięg 1500 kilometrów (930 mil), wiążąc je na długość z Karpatami. Posiada jeden z najbardziej nienaruszonych ekosystemów w kraju. Góry te są jednymi z ostatnich naturalnych ostoi największych europejskich drapieżników, takich jak włoski wilk i niedźwiedź brunatny, które wyginęły w innych regionach. Najwyższym punktem jest Corno Grande na 2912 metrach (9553 stóp).

pasmo górskie w iranie